Nederland betekent “laag land” en wordt in het buitenland vaak Holland genoemd. Ons land is een relatief klein land dat grotendeels onder zeeniveau ligt. Daarbij staat het bekend om zijn schilderachtige grachten, schattige huisjes en de gezellige sfeer. Weinig mensen hebben echter kennis over de achtergrond van onze taal, het Nederlands. Toch wordt het wereldwijd door meer dan 24 miljoen personen gesproken. Hiermee is het de meest gesproken taal ter wereld die nauw verwant is aan het Engels. Met andere woorden, het Nederlands lijkt van alle talen het meest op de Engelse taal. Het wordt echter wel gezien als een moeilijke taal. Toch is de taalkundige diversiteit erg interessant. Zo kent het Nederlands eigenaardige zinnen, clusters van medeklinkers en abstracte uitspraken. Het is misschien geen lange lijst, maar wij hebben de minder bekende wetenswaardigheden over het Nederlands voor u verzameld. Veel plezier!
1: DE EERSTE NEDERLANDSE WOORDEN ZIJN 12 EEUWEN OUD
Het oudst bekende voorbeeld van het geschreven Nederlands is als gedicht gekrabbeld op een stukje papier. Er wordt van uitgegaan dat het in de 12e eeuw is geschreven om een schrijfinstrument te testen. Volgens anderen is het oudste stuk een boek over de Salische Wet uit de 6e eeuw. Weer anderen zeggen dat een inscriptie, gevonden op een metalen zwaardhouder, de zogenaamde runeninscriptie van Bergakker, het oudste stukje Nederlandse tekst is. Hoe het ook zij, onze taal bestaat al heel lang.
2: VOOR ENGELSTALIGEN: ER IS EEN VERSCHIL TUSSEN HET NEDERLANDS (DUTCH) EN DUITS (DEUTSCH)
Tot de 17e eeuw werd het Engelse “Dutch” gebruikt voor alle Germaans sprekende gebieden op het continent ten zuiden van Scandinavië. Tegenwoordig is het echter het Engelse woord voor de taal die door Nederlanders wordt gesproken. Aan de andere kant is het woord “Deutsch” het Duitse woord voor de Duitse taal. Duitsers begrijpen het Nederlands vrij goed. Ook Nederlanders kunnen een groot deel van de Duitse taal redelijk volgen. Dat komt natuurlijk gedeeltelijk doordat we regelmatig te maken hebben met de Duitse cultuur.
3: HET NEDERLANDSE WOORD “GEZELLIG” IS NIET GOED TE VERTALEN
Het woord gezellig omschrijft de kern van onze cultuur en is een van de meest gebruikte Nederlandse woorden. Toch is het lastig om het naar het Engels of andere talen te vertalen. Het is daarbij het adjectief van het zelfstandige naamwoord “gezelligheid”. De term wordt over het algemeen gebruikt als beschrijving van knusheid, genot of een goed gevoel. Een voorbeeld: “Mijn avond was echt fijn en ik heb me gezellig bij het vuur genesteld met een goed boek.”
4: DE ZELFSTANDIGE NAAMWOORDEN ZIJN IN HET NEDERLANDS NIET SPECIFIEK
Er zijn best wat overeenkomsten met de Duitse taal. Toch hoeft u bij het Nederlands niet te vrezen voor akelige naamvallen bij zelfstandige naamwoorden. Mensen die onze taal willen leren, hebben dus geluk. Ze hoeven geen lastige naamvallen te stampen. Dat is absoluut een voordeel, want zo hoeven ze minder te onthouden!
5: HET NEDERLANDS KENT EEN AANTAL ERG INTERESSANTE GEZEGDES
Een voorbeeld: “maak dat de kat wijs”. Een letterlijke vertaling in het Engels geeft: “make that the cat wise”. Het betekent dat iemand iets vertelt dat zo bizar of ongeloofwaardig is, dat zelfs de kat het niet zou geloven. Een ander voorbeeld is de zin die wordt gebruikt bij een jongen die in de puberteit komt. Als zijn stem overslaat tijdens het praten, dan zeggen we: “Hij heeft de baard in de keel”. De letterlijke vertaling in het Engels klinkt nogal vreemd: “He has the beard in the throat”.
6: NEDERLANDSE WOORDEN BESTAAN UIT VEEL MEDEKLINKERS
Het Nederlands is voor mensen die Engels spreken de makkelijkste taal om te leren. Toch is een aantal dingen best lastig. Veel Nederlandse woorden zijn namelijk ingewikkeld. Daarbij gaat het om tongbrekers met meerdere medeklinkers achter elkaar. Denk bijvoorbeeld aan het woord “angstschreeuw”. Daarin zitten acht medeklinkers. Het woord “slechtstschrijvend” heeft zelfs negen.
7: BIJNA EEN DERDE VAN DE NEDERLANDSE TAAL IS GELEEND
Het Nederlands bevat leenwoorden uit het Frans, Engels en Hebreeuws. De taal heeft dan ook een lange linguïstische geschiedenis. Een aantal voorbeelden van Franse leenwoorden: bureau, paraplu en jus d’orange. Voorbeelden van Hebreeuwse leenwoorden zijn mazzel, tof en bajes.
8: HET LANGSTE NEDERLANDSE WOORD TELT 60 LETTERS
Het Nederlands kent, net als het Duits, woorden waarbij veel onderdelen aan elkaar zijn geplakt. Zo bevat het woord kindercarnavalsoptochtvoorbereidingswerkzaamhedencomitéleden 60 letters. Het verwijst naar de leden van een comité die kinderactiviteiten voorbereiden voor een carnavalsoptocht. In 2011 werd het door het Guinness World Records opgetekend als het langste Nederlandse woord. Wij Nederlanders houden ervan om woorden op te schrijven zonder spaties ertussen. Dat blijkt wel uit het hierboven genoemde woord.
9: HET NEDERLANDS IS GROTENDEELS BEÏNVLOED DOOR HET FRANS
Naast de invloed van het Frans op veel andere talen, heeft het ook de Nederlandse taal aanzienlijk beïnvloed. Ons woordenboek bevat veel woorden afgeleid van de Franse taal. In de 19e en 20e eeuw verliep de verspreiding van woorden uit het Frans naar het Nederlands natuurlijk en logisch. Taal is immers onderdeel van de cultuur van mensen en cultuur verspreidt zich makkelijk. We noemen een aantal Nederlandse woorden die afkomstig zijn uit het Frans:
- bagage – bagage
- blesser – blesseren
- caduque – kaduuk
- appartement – appartement
10: EEN AANTAL WOORDEN UIT DE NEDERLANDSE VOLKSTAAL KOMT UIT HET HEBREEUWS
Het is echt waar. Wij Nederlanders hebben zich een aantal Jiddische woorden toegeëigend. Daarmee hebben we de taal meer kleur gegeven en zijn er nieuwe uitspraken bijgekomen. De traditionele openheid van Hollanders tegenover Joden heeft er destijds voor gezorgd dat in Amsterdam het Bargoens ontstond. De vocabulaire daarvan is grotendeels Jiddisch. We noemen een paar voorbeelden. Kind in het Hebreeuws is katan (letterlijk “kleine”). Dit is het Nederlandse woord koter geworden. De Hebreeuwse term voor excuus of alibi is pit’ḥn-peh. Dat werd in het Nederlands biskopetjes.
CONCLUSIE
Het Nederlands is een erg interessante taal, die door veel mensen wordt gesproken. De enige manier om welke taal dan ook te leren, is door u te verdiepen in de taal en natuurlijk de cultuur. Als u meer wilt weten, bijvoorbeeld over andere talen, lees dan de blog op onze website. Daarin staan nog meer leuke feitjes!
