Het is u vast weleens overkomen. Starend naar de knipperende cursor, voelt u zich steeds onbehaaglijker omdat uw geest – die meestal overstroomt van de woorden – angstvallig stil blijft.
Een schrijversblok is precies zoals het klinkt: om wat voor reden dan ook raakt de schrijver ‘geblokkeerd’. Het lukt hem niet om iets op papier te krijgen. Een schrijversblok overkomt niet alleen beginners. Het treft zelfs de meest ervaren en briljante schrijvers, zoals F. Scott Fitzgerald, Herman Melville, Adele en Charles Schultz. Of u nu een literaire reus bent, een hobbyist of een professioneel contentschrijver; op een bepaald moment in uw carrière krijgt ook u wellicht te maken met een schrijversblok.
VERSCHILLENDE SOORTEN SCHRIJVERSBLOK
Zoals met veel aandoeningen van de geest, heeft ook een schrijversblok diverse oorzaken. Het komt daarbij in vele vormen voor. Bovendien vereisen de diverse oorzaken elk een andere remedie.
Hieronder een overzicht van de varianten die vaak voorkomen:
1. ANGST VOOR LEZERS
Veel schrijvers vrezen bij de gedachte dat een toekomstig publiek hun emotioneel rauwe of intellectueel gewaagde stuk leest. Het is zeker zinvol om u bewust te zijn van potentiële lezers. Maar als dat publiek te kritisch of veroordelend is, is dat soms dodelijk voor het schrijfproces.
DE OPLOSSING
Als u tegen dit probleem aanloopt, beloof uzelf dan dat u de geschreven tekst niet deelt totdat u het zorgvuldig heeft herlezen. Schrijf voor uzelf met de wetenschap dat u het meeste niet openbaar maakt. De truc is om het creatieve, generatieve ik te scheiden van het angstige, zelfbewuste ik.
Een andere manier om ermee om te gaan, is de strategie van John Steinbeck. Hij richtte zich bij het schrijven tot één persoon. Kies dus iemand uit aan wie u uw werk vooral richt. Vaak is wel duidelijk wie dat is. Beeld tijdens het schrijven hem/haar in. Schrijf voor diegene, niet voor de massa en u ontdekt dat uw angst verdwijnt.
2. PERFECTIONISME
Voor veel schrijvers is dit de boosdoener. Velen hebben weleens de angst gevoeld om iets verschrikkelijks te schrijven, waardoor er niets op papier kwam. De tekst in onze gedachten is daarbij zo perfect, dat het latere geschreven werk niet in staat is daaraan te tippen.
DE OPLOSSING
Geef uzelf de ruimte om iets verschrikkelijks te schrijven. Alleen door het schrijven van middelmatig werk ontdekt u de juweeltjes. Maya Angelou zei ooit: “Ik probeer te schrijven. Misschien schrijf ik twee weken lang: ‘De kat zat op de mat, dat is dat, niet een rat’. En het is misschien saai en verschrikkelijk. Maar ik probeer iets. Als ik schrijf, dan schrijf ik. En dan is het alsof de muze overtuigd raakt dat ik serieus ben en zegt: ‘Oké, oké. Ik kom al’.”
Een andere manier van omgaan met perfectionisme is de schepper te scheiden van de criticus. Als de laatste in uw hoofd steeds maar zegt: “schrijf dat niet op, dat is dom”, dan komt u nergens. Beloof uw innerlijke criticus dat hij op het juiste moment de kans krijgt zijn mening te geven. Vraag hem om stil te blijven als de schepper aan de beurt is. Beide delen van uw geest zijn u dankbaar.
3. PROBLEMEN MET HET WERK
Vaak denken we dat een schrijversblok te wijten is aan een van bovengenoemde oorzaken. Maar in werkelijkheid is het veel complexer. Sommige schrijvers blokkeren omdat ze verstrikt raken of omkomen in hun werk. Als er in het plot van een roman een gat zit en de schrijver zich in een hoek gedreven voelt of als hij zich uit verveling er niet toe kan zetten te schrijven, ziet hij soms niet meer waar het om draait.
DE OPLOSSING
In dit geval is het medicijn vaak om te stoppen met schrijven en naar het grotere geheel te kijken. De schrijver zou terug moeten denken aan het moment waarop het werk uit de pen stroomde. Wat heeft destijds gewerkt en waarom werkt het nu niet? Welke veranderingen zijn nodig om het schrijven weer op gang te krijgen? Schrijvers van fictie kiezen er soms voor tools voor plotten en storyboarding te gebruiken.
Een andere manier om dit probleem aan te pakken, is de ‘winterslaap’-strategie van Neil Gaiman. Hierbij legt de schrijver het werk een paar dagen of zelfs weken aan de kant. Daarna pakt hij het weer op met een frisse geest. Het helpt soms ook om een vriend of familielid om hulp te vragen. Hij of zij is mogelijk in staat het stuk te helpen bijschaven en een mening te geven.
Een compleet andere benadering is het opvolgen van het advies van Ernest Hemingway. Volgens hem zouden we een schrijfdag af moeten sluiten als de woorden stromen en alles goed gaat. Niet als de inspiratie op is. Daardoor begint u de volgende dag met volop nieuwe ideeën. Uw onderbewustzijn werkt aan het verhaal, terwijl u iets anders gaan doen.
4. GEEN INSPIRATIE
Hoe zit het dan met de schrijver die niets heeft om over te schrijven? Misschien is uw probleem niet het vinden van de juiste woorden, maar worstelt u juist met het vinden van een onderwerp. Wat heeft een schrijver aan talent, als hij geen thema heeft om over te schrijven?
DE OPLOSSING
Probeer uw geest een beetje inspiratie te geven. Ga op reis, lees het soort boeken dat u gewoonlijk niet leest of praat met een vreemde. Als u buiten uw comfortzone treedt, dan krijgt u vanzelf nieuwe inspiratie.
Wat als u het bovenstaande heeft geprobeerd en nog steeds geen ideeën heeft? In dat geval is het soms handig om ‘uit de losse pols’ te gaan schrijven. Schrijf met de hand in een notitieblok, zonder te stoppen. Schrijf 3 bladzijden vol. Het kan over van alles gaan, hoe onbenullig ook, maar stop niet totdat u 3 pagina’s heeft volgeschreven. Doe dat elke dag opnieuw en uiteindelijk krijgt u vast goede ideeën.
5. HET LUKT NIET OM ERIN TE KOMEN
U zit achter uw bureau, schrijft wat woorden op en al gauw zit u weer te staren naar de knipperende cursor. U wilt schrijven, maar het lukt niet om in de ‘flow’ te komen en de spontaniteit te vinden.
DE OPLOSSING
Soms is uzelf dwingen iets op te schrijven hetzelfde als met uw nagels over een schoolbord krassen. In dergelijke situaties is het verstandig ervoor te kiezen om uw lijf wat beweging te gunnen. Stel uzelf daarbij bloot aan een andere omgeving: ga wandelen, naar de sportschool of spring in een zwembad. Cardio is ook goed voor de groei van hersencellen en als u actief bent, komen de ideeën vaak vanzelf.
Mogelijk helpt het ook om het advies van Toni Morrison te overwegen. Zij heeft voor zichzelf een aantal rituelen bedacht voordat ze gaat schrijven. Ze zet bijvoorbeeld eerst haar favoriete cd op en maakt een bepaalde soort thee. In essentie conditioneert ze zichzelf daarmee om in de schrijfmodus te komen. Met dergelijke stimulansen komt ze in een flow waarmee ze haar grootste werken heeft weten te schrijven.
6. AFGELEID RAKEN
Voor veel schrijvers is dit het grootste probleem. Ze schrijven, het gaat lekker en opeens zitten ze op Facebook. Veel mensen vinden afgeleid raken misschien geen vorm van een schrijversblok. Maar als het u verhindert om te schrijven, dan is het dat wel degelijk.
DE OPLOSSING
De oude klassieker is natuurlijk de wifi eraf gooien en uw telefoon op vliegtuigstand zetten. Als u echt chronisch bent afgeleid, is dat de beste en enige oplossing.
Als u echter de wilskracht heeft, dan bent u in staat uzelf te trainen om zonder afleiding te werken. Steve Pavlina heeft een methode ontwikkeld om grote hoeveelheden werk te verzetten in 90 minuten. Als een dergelijke strenge en snelle benadering past bij uw schrijfstijl, ga er dan mee aan de slag. Het lijkt op de trainingsmethode die Anthony Trollope voor zichzelf ontwikkelde. Hij schreef 250 woorden per 10 minuten.
Een schrijversblok is vaak frustrerend. Maar het is zeker mogelijk om het te overwinnen. De truc is erachter komen welk type schrijversblok u heeft. Daarna gaat u op zoek naar de juiste en gepaste oplossing.
