Als u dacht dat het alfabet ‘saai’ is en geen interessante lettertekens bevat, dan heeft u het mis. Er is namelijk één heel interessant karakter, hoewel het officieel geen onderdeel meer is van moderne alfabetten. Zo werd de ‘ampersand’, ofwel het en-teken, ook wel bekend als ‘&’, in het Engels beschouwd als de laatste letter van het alfabet, nummer 27. Dit letterteken noemde men tot relatief recent nog ‘per se’. Als het in het Engels na de Z werd uitgesproken, klonk het als ‘and per se and‘. Doordat men het vaak verkeerd uitsprak, werd het uiteindelijk samengevoegd tot het woord ‘ampersand’.
Maar wat is de eigenlijke oorsprong van dit letterteken?
HET IS ALLEMAAL LATIJN
De betekenis van dit letterteken/logogram is afkomstig uit het Latijn. ‘Et’ betekent ‘en’, maar als de ‘e’ en de ‘t’ cursief naast elkaar staan, ziet de combinatie eruit als het moderne letterteken dat wij kennen. De eerste keer dat we het symbool & in geschreven versie tegenkomen, is op een stukje papyrus uit het jaar 45 na Chr. Zo’n duizend jaar later, in 775 na Chr., werd de combinatie officieel onderdeel van het Latijnse alfabet.
Het en-teken was ook officieel onderdeel van de vroegst geprinte alfabetten van Johannes Gutenberg. Hij was degene die de drukpers uitvond in de 15e eeuw. In de 18e eeuw maakte het onderdeel uit van formele opleidingen, hoewel men het nog lang niet overal zag als onderdeel van het alfabet. Het letterteken werd dan ook lang niet door iedereen gebruikt. Aan het begin van de 20e eeuw verdween het karakter echter geleidelijk uit alfabetten.
De Duitse typograaf Jan Tschichold deed uitgebreid onderzoek naar de geschiedenis van dit symbool. Zijn werk werd in 1953 gepubliceerd in ‘Formenwandlungen der Et-Zeichen’. Hij beschreef de ontwikkeling van het stukje op een muur gekrabbelde graffiti tot het bekende symbool dat we vandaag nog gebruiken.
WAAR KOMEN WE HET EN-TEKEN TEGEN?
Het en-teken vinden we terug in alle talen die van het Latijn zijn afgeleid, waaronder het Duits, Frans en Spaans. In hoeverre het teken wordt gebruikt, is echter afhankelijk van culturele en persoonlijke factoren. We vinden het nog maar zelden in gedrukte teksten. Het wordt echter wel regelmatig gebruikt in merknamen en bedrijfslogo’s.
De voormalige warenhuisketen Vroom & Dreesmann gebruikte het letterteken bijvoorbeeld in hun officiële naam: V&D.
Ook de bekende modeketen Hennes en Mauritz wordt vaak aangeduid met het en-teken en kennen we allemaal als ‘H&M’.
Hoewel het letterteken dus nog steeds in merknamen wordt gebruikt, is het ook een herkenningsteken. Want komt u weleens de afkorting voor ‘research and development’, ofwel ‘onderzoek en ontwikkeling’, anders tegen dan in de vorm ‘R&D’ of ‘O&O’?
In content marketing gebruikt men het en-teken voornamelijk om ruimte (karakters) te besparen of om een tekst beter leesbaar te maken. U komt het misschien niet tegen in formele vakbladen, maar in alledaagse teksten gebruikt men het en-teken regelmatig in koppen of opsommingen.
