De Amerikaanse professor en hoogleraar cognitieve wetenschappen Douglas Richard Hofstadter beschrijft een ambigram als “een kalligrafisch ontwerp dat op twee manieren te lezen is door een identiek lijnenspel”. Kunstenaars die ambigrammen ontwerpen, gebruiken vaak meerdere stijlen om verschillende ambigrammen van hetzelfde woord te maken. Hebt u ooit een woord gezien dat ook te lezen is als het ondersteboven staat? Dat is dus een ambigram. Bovendien zijn er verschillende soorten. Ambigrammen zijn belangrijk, omdat ze op een eenvoudige manier iets unieks toevoegen aan wat u gecreëerd hebt – dat kan een boek, tijdschrift, video, sociale media post of iets anders zijn.
WAT IS DE OORSPRONG VAN HET AMBIGRAM?
Het allereerste ambigram dat ontdekt werd, is in 1893 gecreëerd door de kunstenaar Peter Newell. Hij bracht diverse boeken uit – Topsys and Turvys 1 en 2, respectievelijk in 1893 en 1902, The Hole Book in 1908 en The Slant Book in 1910. Al deze werken voorzag hij van wat hij zelf “inverse illustraties” noemde. Een van zijn populairste ambigrammen leest vanuit een richting als “THE END” en omgekeerd gezien als “PUZZLE”. Desondanks was hij bekender vanwege de illustraties die hij ontwierp voor wereldberoemde schrijvers, zoals Mark Twain en Lewis Caroll.
Hoewel deze kunstuitingen ons terugvoeren naar het eind van de 19e eeuw, verwees Hofstadter er pas in 1979 voor het eerst naar. Gedurende de jaren zijn ze steeds populairder geworden. Dat is vooral toe te schrijven aan het feit dat ze voor populaire boeken, films en platenhoezen gebruikt zijn. Bij het Bernini Mysterie, de bestseller van Dan Brown, valt een ambigram (ontworpen door John Langdon) te zien op sommige versies van het boekomslag en in de aftiteling van de film. De Grateful Dead heeft ambigrammen gebruikt op meerdere platenhoezen, waaronder Aoxomoxoa en American Beauty. Ook de film The Princess Bride uit 1987 heeft voor de filmposters gebruikgemaakt van een omkeerbaar ambigram.
WELKE VERSCHILLENDE SOORTEN AMBIGRAMMEN ZIJN ER?
Vandaag de dag zijn er meer dan 12 verschillende soorten ambigrammen. Dit zijn de populairste:
- 3 dimensionaal: Een object dat lijkt te bestaan uit verschillende letters of woorden, afhankelijk van de gezichtshoek.
- Keten: Wanneer letters en woorden aaneengeschakeld zijn en elkaar soms overlappen, om een herhalende keten te vormen.
- Dihedraal: Een afbeelding in spiegelbeeld van uitsluitend cijfers.
- Figuur-achtergrond: Een ontwerp waarbij ruimte gebruikt is om extra woorden toe te voegen.
- Spiegelafbeelding: Een woord dat dezelfde betekenis behoudt wanneer het in een spiegel gelezen wordt.
- Veeltalig: Een woord dat op de ene manier in een bepaalde taal gelezen kan worden en op een andere manier in een compleet andere taal.
- Spontaan: Woorden die vanzelf al een ambigram zijn, zonder ze verder te formatteren. Een voorbeeld: nou.
- Perceptuele verandering (oscillatie): Een asymmetrisch ambigram dat als twee verschillende woorden gezien kan worden, afhankelijk van het lineaire ontwerp.
- Roterend: Een woord dat vanuit meerdere gezichtshoeken gezien en gelezen kan worden terwijl het geroteerd wordt.
- Strobogrammatisch: Een spontaan, roteerbaar ambigram, opgebouwd uit cijfers.
- Ruimtevullend: Lijkt ietwat op een keten ambigram, maar is “getegeld” om een 2 dimensionaal vlak te vullen.
- Spinonym: Een ontwerp waarbij alle letters gevormd zijn door hetzelfde symbool of letterteken.
- Symbiotogram: Een ambigram dat als twee verschillende woorden gelezen kan worden als het geroteerd wordt.
HOE MAAKT U ZELF EEN AMBIGRAM?
Traditioneel zijn ambigrammen met de hand gemaakt; nu maken ontwerpers ze doorgaans met behulp van een computer. Tegenwoordig is er software als FlipScript en Design Shack beschikbaar waarmee gebruikers eenvoudig zelf ambigrammen ontwerpen. Deze programma’s plukken de designs meestal uit een database waarin miljoenen verschillende lettertypes en curven zijn opgeslagen.
Heeft u wel eens een ambigram verwerkt in een van uw ontwerpen? Zo ja, op welke manier en als u software heeft gebruikt, welke dan? Volg ons op Twitter en laat het ons weten!
