Hola. Ciao. Bonjour. Hallo. Hello.
Het is extreem lastig om in te schatten hoeveel tweetalige personen rondlopen op aarde, maar over het algemeen wordt aangenomen dat grofweg de helft van de wereldbevolking ten minste twee talen spreekt.
De kans is dus groot dat u iemand kent die een andere taal spreekt, of dat uzelf nog een taal beheerst naast het Nederlands.
Maar wist u dat het brein van een tweetalig persoon wellicht verschilt met dat van iemand die slechts één taal spreekt?
In dit artikel gaan we dieper in op het meertalige brein. Eerst onderzoeken we hoe we taalvaardigheid meten en hoe we talen leren. Daarna duiken we in de verschillen in de hersenen tussen één- en tweetaligen.
HOE WORDT TAALVAARDIGHEID GEMETEN?
Taalvaardigheid wordt gemeten door spreken en schrijven, twee actieve oefeningen. En door lezen en luisteren, twee oefeningen die per definitie passief zijn.
In theorie is een goed gebalanceerd, tweetalig individu even vaardig in alle vier de oefeningen. Dat is echter niet altijd het geval.
Veel tweetaligen en personen die een nieuwe taal leren, beweren juist dat ze op bepaalde gebieden beter presteren dan op andere gebieden.
Er zijn ook veel mensen die aangeven dat ze een taal beter begrijpen dan dat ze het kunnen spreken of schrijven. Dat komt omdat de hersenen anders werken bij het actieve leren/oefenen dan bij het passieve deel.
Als u spreekt of schrijft, probeert u uzelf letterlijk te uiten via informatie die u in het verleden heeft geleerd.
Met andere woorden: u gebruikt in feite oude informatie om nieuwe woorden, zinnen of uitdrukkingen te creëren.
Wanneer u echter leest of luistert, creëert u geen informatie. In plaats daarvan neemt u het op, om het te verwerken en op te slaan.
Als u vervolgens spreekt of schrijft, gebruikt u deze informatie om te formuleren wat u wilt zeggen.
Dat kan worden vergeleken met de onderzoeks- en schrijffase van een proefschrift of een project.
Tijdens de onderzoeksfase, verzamelt uw brein informatie, om dit te verwerken en uiteindelijk op te slaan.
Daarna, als het moment gekomen is uw project te beschrijven, wordt uw brein gedwongen deze opgeslagen informatie te gebruiken om iets nieuws tot stand te brengen.
TYPES VAN TWEETALIGHEID
De meeste taalspecialisten zijn van mening dat er drie hoofdtypen bestaan van tweetalige sprekers:
- Samengestelde tweetaligen: dit zijn mensen die twee talen leren met slechts een enkele set concepten. Een voorbeeld hiervan is een klein kind dat op jonge leeftijd naar een ander land emigreert. Het wordt gedwongen zowel de moedertaal als een andere taal te leren met hetzelfde kennisniveau.
- Gecoördineerde tweetaligen: dit zijn personen die twee talen leren met twee sets concepten. Een voorbeeld hiervan is een ouder kind (bijvoorbeeld een puber) dat naar een ander land emigreert. Hij leert op school een tweede taal terwijl thuis of met vrienden de moedertaal wordt gesproken.
- Ondergeschikte tweetaligen: dit zijn mensen die een tweede taal leren door de taal eerst te filteren door hun moedertaal. Volwassenen die naar een ander land verhuizen en een nieuwe taal leren met een volledig begrip van de moedertaal, zijn voorbeelden van ondergeschikte tweetaligen.
HOE LEREN WE EEN TAAL?
Omdat taalvaardigheid wordt gemeten via spreken, luisteren, lezen en schrijven, lijkt de manier waarop we leren duidelijk te zijn.
Allereerst leren we geluiden/woorden te herkennen, evenals de betekenis. Daarna beginnen we deze klanken te oefenen en toe te passen om onszelf te uiten.
Neurowetenschappers zijn gefascineerd door de kunst van het aanleren van een taal, vooral bij baby’s. En onderzoeken op dit gebied tonen aan dat het leren van een taal eigenlijk veel ingewikkelder is dan het lijkt.
Zowel neurowetenschappers als taalexperts zijn van mening dat er een cruciale periode bestaat voor het leren van een taal. Dit is een periode waarin ons vermogen om nieuwe talen te leren het allerhoogst is. Helaas ligt deze belangrijke periode tussen de geboorte en de 7-jarige leeftijd in.
Daarna wordt het steeds moeilijker om nieuwe talen te leren en na de puberteit neemt ons leervermogen aanzienlijk af.
Hoe zit dat?
DE CRUCIALE PERIODE VOOR HET AANLEREN VAN EEN TAAL
In 2010, tijdens een lezing bij TedX in Seattle, Washington, legde Patricia Kuhl, Professor of Speech and Hearing Sciences aan de University of Washington, het fenomeen van deze cruciale periode uit.
Professor Kuhl onderzoekt de periode waarin baby’s de geluiden, die ze in hun taal horen, onder de knie proberen te krijgen.
Haar onderzoek bevestigt dat baby’s buitengewoon goed zijn in het identificeren van veranderende klanken in hun taal. Belangrijker nog is het feit dat ze dit kunnen doen met diverse talen.
Volwassenen kunnen dit echter niet. Hoewel volwassenen veranderende geluiden in hun eigen taal gemakkelijk kunnen herkennen, hebben ze moeite om dat in buitenlandse talen te doen.
Professor Kuhls onderzoek toont aan dat baby’s van zes tot acht maanden de meest cruciale periode doormaken. In deze periode maken ze actief “statistieken” van de klanken van de taal waaraan ze worden blootgesteld.
Dat verdwijnt naarmate we ouder worden. In plaats daarvan worden we beperkt door herinneringen die ons hebben geleerd specifieke geluiden te herkennen en te interpreteren.
Het lijkt er dus op dat we, als we ouder worden, het steeds lastiger vinden om nieuwe informatie op te nemen en te verwerken om iets nieuws te creëren in een buitenlandse taal.
Dat wordt wederom bevestigd door het onderzoek van professor Kuhl.
In het onderzoek van Kuhl werden Amerikaanse baby’s ingezet die nog nooit een tweede taal hadden gehoord. De baby’s werden blootgesteld aan het Mandarijn, door ze contact te laten hebben met Mandarijnse moedertaalsprekers.
Uit haar onderzoek blijkt dat de baby’s in staat waren verschillende klanken in de taal te identificeren, op dezelfde wijze als ze in het Engels konden.
Na twee maanden waren de Amerikaanse baby’s net zo handig in het identificeren van de verschillende geluiden in het Mandarijn als baby’s die uitsluitend Mandarijn hadden gehoord.
HET LEREN VAN EEN TAAL: EEN SOCIALE OEFENING
Een laatste aspect van het onderzoek van professor Kuhl waarmee ons begrip over het leren van talen voorgoed is veranderd, is dit:
“Het leren van een taal is een sociale oefening.”
Professor Kuhl voerde hetzelfde experiment nogmaals uit, maar veranderde één factor. Amerikaanse baby’s werden nu blootgesteld aan het Mandarijn via televisie en andere vormen van audio. En niet door middel van menselijk contact.
De beide groepen baby’s die hiervoor werden ingezet, boekten geen vooruitgang in het identificeren van de klanken in het Mandarijn. Baby’s die aan de taal werden blootgesteld met behulp van menselijke sprekers, maakten echter enorme vorderingen.
Dat suggereert dat er een uniek, sociaal aspect kleeft aan het leren van een taal, zeker tijdens de cruciale periode.
VOORDELEN VAN HET MEERTALIGE BREIN
Mensen die tweetalig zijn, worden tegenwoordig vaak bewonderd. Dat was echter niet altijd zo.
Voor de jaren ’60 werd meertaligheid beschouwd als een handicap. Door kinderen te dwingen onderscheid te maken tussen de talen die ze leren, zou de ontwikkeling worden vertraagd.
Dit is echter achterhaald.
Uit onderzoek is inmiddels gebleken dat er aandacht en inspanning nodig is om te schakelen tussen talen, wat letterlijk resulteert in meer hersenactiviteit.
Met andere woorden: een tweetalig kind activeert meer delen van de hersenen wanneer het twee talen tegelijkertijd gebruikt.
De dorsolaterale prefrontale cortex is een van de belangrijkste delen van het brein die worden gebruikt om actief tussen talen te schakelen. Dit deel is verantwoordelijk voor het reguleren van uitvoerende functies, zoals het oplossen van problemen, het focussen en het schakelen tussen taken.
De extra hersenactiviteit die tweetaligen ervaren, is gelinkt aan een hogere dichtheid van grijze materie (die de meeste neuronen en synapsen bevat). En mogelijk zorgt het zelfs voor een vertraging in het ontstaan van ziekten als Alzheimer en dementie.
GA LEREN!
Dat is alles: een gedetailleerde bespreking van het tweetalige brein en hoe het leren van talen uw hersenactiviteit daadwerkelijk kan verhogen.
Spreekt u reeds een andere taal? Geweldig! Zo niet, dan is het natuurlijk nooit te laat iets nieuws te leren.
Gezien de voordelen, is er geen beter moment dan het heden om een nieuwe taal op te pakken.
Au revoir!
