Bij de meeste content zijn afbeeldingen van toegevoegde waarde. Ze ondersteunen daarbij vaak de belangrijkste punten in een artikel. Bovendien is het hiermee voor lezers makkelijker om een stuk snel door te nemen en zorgt het zelfs voor een betere SEO. Door onjuist gebruik kunt u echter problemen krijgen als u auteursrechten schendt.
U weet waarschijnlijk al dat u niet elke willekeurige afbeelding die u online vindt, mag gebruiken voor uw eigen ontwerp, blogpost, etc. De kleine lettertjes maken het echter nog lastiger. Is het voldoende om een afbeelding te voorzien van bronvermelding? Waar vindt u foto’s die u gratis mag gebruiken? En wat is een “Creative Commons-licentie”?
In dit artikel leggen we uit hoe copyrights werken en hoe u afbeeldingen legaal kunt gebruiken. We beginnen echter bij de belangrijkste vraag — wat is copyright?
COPYRIGHT VOOR BEGINNERS
Copyright is “het inherente recht van de maker of een eventuele rechtverkrijgende van een werk van literatuur, wetenschap of kunst om te bepalen hoe, waar en wanneer het werk wordt openbaar gemaakt of verveelvoudigd”. Simpel gesteld, dient het als bescherming van de maker van een werk. Het is daarbij bedoeld om diefstal, doorverkoop en illegale verkoop te voorkomen. Als dat wel gebeurt, kan de ontwerper de daarvoor verantwoordelijke personen wettelijk ter verantwoording roepen.
Copyright is automatisch van toepassing vanaf het moment dat iemand een bepaald idee in materiële vorm tot uitdrukking brengt. Dat kan bijvoorbeeld in geschreven, geschilderde, ontworpen of opgenomen vorm zijn. Het is daarbij van toepassing op gepubliceerde, ongepubliceerde en elektronische materialen. Er is echter een verschil. Als materiaal eenmaal is gepubliceerd, is de duur van het copyright afhankelijk van het type werk. Bij ongepubliceerd materiaal geldt het auteursrecht echter altijd of tot het moment van publicatie.
COPYRIGHTRECHTEN
Maar op wat voor manier beschermt de wet makers precies? Grotendeels door hen volledige controle te geven over het gebruik en de verspreiding van het door hen gemaakte werk. Volgens de Legal Information Institute heeft de schepper de volgende rechten:
- Reproductie van het oorspronkelijke werk waarop copyright rust.
- Het vervaardigen van werk op basis van het werk waarop copyright rust.
- Het distribueren van het werk aan het publiek.
- Het openbaar maken van het werk voor het publiek (waaronder via digitale audio transmissie).
- Het publiek tonen van het werk.
Maar wat betekent dit voor mensen die afbeeldingen willen gebruiken waarop een copyright rust?
HOE GEBRUIKT U AFBEELDINGEN WAAROP COPYRIGHT RUST?
Wilt u een afbeelding aan een artikel toevoegen, waarop copyright rust? Dan heeft u geschreven toestemming nodig van de maker. En waarschijnlijk moet u een vergoeding betaling voor het gebruik ervan. Als u eenmaal toestemming hebt, instrueert de maker u hoe u de afbeelding mag gebruiken. Ook staan de voorwaarden voor het gebruik van afbeeldingen soms op de website van de maker. Hoe dan ook, lees de instructies zorgvuldig door en houd u eraan.
Soms is een bronvermelding voldoende of een verwijzing waarmee u aangeeft dat u de specifieke afbeelding niet zelf heeft gemaakt. Bedenk echter dat dit alleen geldt als u toestemming hebt van de maker en in overeenstemming met de gegeven instructies handelt.
Als u een bronvermelding gebruikt zonder de maker eerst te hebben geraadpleegd, maakt u inbreuk op het copyright. Ontdekt hij vervolgens dat u geen uitdrukkelijke toestemming hebt gekregen? Dan zit u in de problemen.
WAT IS DE BOETE VOOR INBREUK OP AUTEURSRECHTEN?
Gewoonlijk verschillen de boetes per land en geval. Hoewel elke situatie uniek is, kunt u echter op basis van gemeenschappelijke wettelijke sancties wel achterhalen wat de mogelijke consequenties zijn.
Dergelijke consequenties zijn afhankelijk van de omstandigheden en het specifieke gebruik. Misschien is iemand schuldig aan het tonen van een auteursrechtelijk beschermde foto zonder toestemming van de eigenaar. In dat geval moet hij mogelijk een schadevergoeding en wettelijke boete betalen. Gebruikt iemand echter een dergelijke afbeelding om er zelf financieel beter van te worden? Dan kunnen de boetes hoger liggen. U kunt er zelfs voor in de gevangenis belanden.
The Content Factory schreef een artikel over de fouten die ze maakte bij het schrijven van een stuk op de site van een klant. De auteur verzaakte daarbij toestemming te vragen aan de maker van een foto. Deze fout kostte het bedrijf omgerekend zo’n € 7000,-. Het kon echter een schikking treffen, waardoor het slechts ongeveer € 2600,- hoefde te betalen. Maar dat is nog steeds veel geld!
Voelt u zich al ongemakkelijk? Dat is niet nodig! U kunt een dergelijke fout voorkomen. Bovendien is toestemming verkrijgen vaak niet de enige manier om op legale wijze een afbeelding te gebruiken.
HOE GEBRUIKT U AFBEELDINGEN LEGAAL?
De veiligste en handigste optie is vaak het vragen van toestemming aan de maker van een bepaalde afbeelding. Dat kan echter ontzettend lastig zijn voor bedrijven die dagelijks honderden afbeeldingen willen gebruiken. Dus, wat moet u in een dergelijk geval doen (of als het om een andere reden lastig is om de maker om toestemming te vragen)?
Het handigste is het maken van eigen afbeeldingen. Maak foto’s, creëer illustraties, ontwerp afbeeldingen met tools als Photoshop en Canva, etc. Dit werkt allereerst supergoed; u kunt beelden creëren die precies bij de content passen. Anderzijds is het vaak duur. U moet immers meestal iemand inhuren die het voor u doet. Grote bedrijven kunnen dat natuurlijk wel hebben, maar voor kleinere ondernemingen is dat wellicht geen optie.
U kunt echter ook gewoon afbeeldingen van de juiste websites gebruiken! Er zijn sites waarvan u foto’s tegen betaling mag tonen, maar ook waarvan u ze legaal en gratis mag toepassen. Zelfs dan moet u echter goed opletten op de omschrijvingen en disclaimers.
REDACTIONEEL EN COMMERCIEEL GEBRUIK
Als u rondkijkt op websites met afbeeldingen, ziet u soms de vermelding “Editorial Use Only”. Maar wat betekent dat voor u en uw bedrijf?
Volgens Shutterstock, zijn foto’s met de vermelding “Editorial Use Only” “alle items waarvoor we geen wettelijke toestemming hebben om licenties voor commerciële doeleinden te verstrekken”, waarbij vaak “een persoon [wordt] afgebeeld zonder toestemmingsformulier”. U kunt dergelijke afbeeldingen dus alleen gebruiken voor individuele blogposts, krantenartikelen, nieuwsuitzendingen en andere niet-commerciële toepassingen.
Het sleutelwoord is hierbij “niet-commercieel”. U mag dergelijke afbeeldingen gebruiken om de boodschap van een verhaal over te brengen, maar niet om iets te verkopen. Als u bijvoorbeeld een foto die alleen voor redactioneel gebruik is bedoeld, gebruikt voor de blog van een bedrijf, dan kan men dat aanmerken als copyrightschending.
Afbeeldingen met de vermelding “Model Released” bevatten herkenbare, niet vervaagde gezichten. Dat wil zeggen dat de mensen op de foto een formulier hebben ondertekend waarmee ze toestemming geven. Dergelijke afbeeldingen mag u voor elk willekeurig doel gebruiken, ook voor commerciële doeleinden. U moet zich daarbij natuurlijk wel houden aan de licentieovereenkomst.
Datzelfde geldt voor foto’s met de vermelding “Commercial Use”.
Als u twijfelt of u een afbeelding voor een specifiek doel mag gebruiken, vraag dan advies aan een juridisch adviseur. Daarmee bespaart u vaak tijd en geld en voorkomt u dat uw reputatie schade oploopt.
Nu u weet hoe het gebruik van afbeeldingen werkt, kunt u op zoek gaan naar websites met geschikte foto’s. Hieronder een overzicht van de bekendste websites, zowel betaald als gratis.
BETAALDE AFBEELDINGEN
Zelfs sites met betaalde afbeeldingen bieden soms gratis content. De meeste foto’s (en de beste) kosten echter geld. Maar in ruil daarvoor krijgt u prachtige afbeeldingen. Bovendien is de keus bijna onbeperkt. Het is daarbij niet nodig vele pagina’s door te nemen met foto’s die u al elders hebt gezien.
De beste sites voor betaalde afbeeldingen zijn:
- Shutterstock (https://www.shutterstock.com)
- Depositphotos (https://depositphotos.com)
- Adobe Stock (https://stock.adobe.com)
- iStock (https://www.istockphoto.com)
- 500px (https://web.500px.com)
- Alamy (https://www.alamy.com)
GRATIS AFBEELDINGEN
Op websites met gratis afbeeldingen hoeft u niets te betalen voor het gebruik van de foto’s. Daarbij verschillen de voorwaarden per afbeelding. Net zoals bij websites met betaalde afbeeldingen moet u ook hier goed de gebruikersrechten doornemen. Voor sommige foto’s is een bronvermelding vereist; andere zijn alleen gratis voor persoonlijk gebruik.
Websites met gratis afbeeldingen zijn hoe dan ook een geweldige bron voor iedereen die zijn content wat visuele ondersteuning wil geven. Het kan natuurlijk gebeuren dat u de afbeelding ergens anders tegenkomt. Kleinere bedrijven, startups en persoonlijke blogs profiteren er echter per definitie van dat er foto’s aanwezig zijn.
De beste websites voor gratis afbeeldingen zijn:
- Unsplash (https://unsplash.com)
- Burst (https://burst.shopify.com)
- Pexels (https://www.pexels.com)
- Negative Space (https://negativespace.co)
- Magdeleine (https://magdeleine.co)
CC SEARCH
Tot slot kunt u ook nog de zoekmachine van Creative Commons (CC) proberen. Deze speurt diverse websites af op zoek naar afbeeldingen met de Creative Commons-licentie. U mag deze foto’s gebruiken zonder rechtstreeks toestemming te vragen aan de maker. Zolang u zich natuurlijk houdt aan de voorwaarden in de licentie.
CC-licenties verschillen qua voorwaarden. Controleer een afbeelding daarom altijd goed voordat u die gaat gebruiken. Een CC0-licentie vereist bijvoorbeeld geen bronvermelding, maar een CC BY wel. CC BY-NC-ND is het type waarvoor waarschijnlijk de meeste beperkingen gelden. Bij afbeeldingen met deze vermelding is bronvermelding verplicht. Daarnaast is het verboden om ze te veranderen. En u mag dergelijke afbeeldingen ook niet voor commerciële doeleinden gebruiken.
Het onderwerp copyright op afbeeldingen is behoorlijk ingewikkeld. Als u echter gedegen onderzoek doet naar dit onderwerp, bespaart u waarschijnlijk veel geld en stress. Bovendien respecteert en beschermt u zo de rechten van degene die de afbeelding heeft gemaakt.
