Veel schrijvers hebben de voorkeur om te schrijven vanuit de derde persoon. De lezer ervaart zichzelf daarbij als verteller. Hij ervaart de gedachten en gevoelens van de personages, maar bekijkt de wereld niet per se vanuit hun oogpunt. Bij een dergelijke omschrijving van een situatie of persoon is er in het Engels sprake van himself, herself, themselves en het woord van het jaar 2015, ‘they’. Vaak wordt verondersteld dat ‘they’ per definitie een meervoudsvorm is. Maar het gebruik ervan als enkelvoudsvorm wordt cultureel steeds relevanter. Bovendien is ‘they’ eigenlijk een leenwoord dat afkomstig is van de Scandinavische Vikingen.
EVOLUTIE VAN TAAL
Het gegeven dat taal wordt geleend, moet worden gezien als een roep om evolutie van taal. Taal, zowel in geschreven als in gesproken vorm, is een reflectie van onze maatschappij. Dat geldt ook andersom. Als we ergens geen woord voor hebben, dan maken we er eentje. We creëren een term en daarvoor halen we onze inspiratie meestal uit andere talen. Vervolgens wordt er een grammaticaal raamwerk omheen geformuleerd, zodat mensen begrijpen hoe het woord moet worden toegepast. Taal is voortdurend in ontwikkeling. De grammaticale regels en associaties van woorden blijven niet hetzelfde. Ze zijn juist een weerspiegeling van culturele en sociale verschuivingen. Op lokaal niveau kan hetzelfde woord meerdere betekenissen hebben. Dat is afhankelijk van het dialect of de herkomst van degene die het zegt. Wordt het woord ‘they’ in het enkelvoud gebruikt? Dan wordt de traditionele grammatica schaamteloos terzijde geschoven. Daaruit blijkt dat de toepassingsregels niet meer relevant zijn voor onze huidige taalkundige behoeften.
DE HERKOMST VAN ‘THEY’
In de 12e eeuw bestond er in de Engelse taal geen woord waarmee kon worden verwezen naar een groep mensen in de derde persoon. Tenminste, niet zoals het woordje ‘they’ nu wordt gebruikt. De Engelsen deden dus wat iedereen doet als een bepaald woord ontbreekt. Ze namen eentje over uit een andere taal en veranderden het in een vorm die voor hen bruikbaar was. Vervolgens ontwikkelden ze daarbij een grammaticaal raamwerk. Angelsaksische voornaamwoorden hadden de negatieve eigenschap om vrijwel hetzelfde te klinken. Het was dan ook spannend om de context te veranderen, zowel voor de natives als voor de Viking indringers. Het woord ‘they’ vulde een gat op dat geen enkel ander woord tot dan toe had kunnen doen. Geleerden uit die tijd hadden vast en zeker kritiek op de onvolkomenheden ervan. Het woord bleek echter zeer bruikbaar en hield dan ook stand.
WOORD VAN HET JAAR: THEY
‘They’ heeft een langlopende geschiedenis als winnend woord van het jaar, zowel in meervoud als in enkelvoud. Toen het werd geroemd in 2015, werd daarmee aangetoond dat er behoefte was aan het gebruik van ‘they’ voor de derde persoon enkelvoud. Dat had te maken met de roep om een genderneutraal voornaamwoord dat verder ging dan de traditionele tweedeling tussen mannelijk en vrouwelijk. We kunnen ‘they’ zien als de wildebras van de Engelse taal. Schrijvers en taalpuristen discussiëren al jarenlang over het gebruik van het woord. Zo kan het verwijzen naar een persoon van wie het geslacht onbekend of niet relevant is. Maar het kan ook refereren aan een groep mensen. Ondanks de discussie erover, is het woordje ‘they’ al twee keer ‘Woord van het jaar’ geworden. Die titel is telkens opgevolgd door een toename en geleidelijke afname van het gebruik ervan.
THEY GEBRUIKEN IN DE DERDE PERSOON
Ongeacht uw visie op het gebruik van ‘they’ in het enkelvoud of in het meervoud, laten de volgende voorbeelden zien hoe het woord momenteel wordt gebruikt in de Engelse taal.
De eerste twee voorbeelden laten zien hoe het woord ‘they’ in het meervoud wordt gebruikt:
- “Jack and Jill went up the hill, together they seemed very happy”.
(Jack en Jill beklommen de heuvel. Ze leken erg gelukkig samen.) - “Although they hated it, both Tom and John knew they would have to take the test”.
(Hoewel ze er een hekel aan hadden, wisten Tom en John allebei dat ze de toets moesten doen.)
De volgende twee voorbeelden laten zien hoe het woord ‘they’ in het enkelvoud wordt gebruikt:
- “They were really excited about being part of the choir”.
(Ze waren ontzettend blij dat ze onderdeel waren van het koor.) - “I spoke to them; they seemed convinced it was the right thing to do”.
(Ik sprak met hen; ze leken ervan overtuigd dat ze het juiste deden.)
Hoewel de laatste twee voorbeelden als enkelvoud zijn bedoeld, kunnen ze, in de juiste context, ook verwijzen naar meer dan een persoon.
THEY IN ENKELVOUD IS DE WEERGAVE VAN GRAMMATICAAL GESLACHT
‘They’ blijft in gebruik als enkelvoud en daar is een specifieke reden voor. Er is namelijk nog geen woord ontwikkeld dat dezelfde rol vervult, al zijn er in de loop der jaren meerdere alternatieven aangedragen. Er zijn zelfs voorbeelden uit het begin van de 19e eeuw. Hierbij was behoefte aan een enkelvoudig voornaamwoord dat voor beide geslachten kon worden gebruikt. Meerdere woorden, waaronder ‘um’ en ‘E’, werden voorgesteld, maar niet algemeen geaccepteerd. Er is dus geen behoefte aan een ander woord omdat ‘they’ perfect lijkt te zijn. Maar waarom is de term zo van belang in het moderne Engels?
‘They’ is een manier om te verwijzen naar iemand die zich identificeert als transgender, niet-binair of genderneutraal. Vergelijkbaar met de Angelsaksen die aanpassingen deden aan de Engelse taal voor maatschappelijk gebruik, is er momenteel een vergelijkbare behoefte. De huidige taal en het daarbij horende grammaticale raamwerk voldoet niet. Het is geen goede afspiegeling van de maatschappij. Daarom is er behoefte aan nieuwe voornaamwoorden. De meningen over het voornaamwoord voor het refereren aan personen zijn verdeeld. ‘They’ is echter een kant en klare oplossing die, ondanks alle discussie, al honderden jaren als enkelvoudsvorm wordt gebruikt.
