EGGCORNS: EEN GEVAL VAN VERWISSELING
Eggcorns zijn woorden en zinnen die mensen – per ongeluk – in plaats van de juiste term gebruiken. Voordat we ons verdiepen in het hoe en waarom van dit veel voorkomende gebruik, eerst een voorbeeld. Bekijk de volgende woorden: “pre-Madonna”, “tenderhooks” en een van onze persoonlijke favorieten: “damp squid”. Ziet u hier iets ongewoons aan?
U heeft de hierboven genoemde woorden misschien wel voorbij zien komen op Engelstalige social media. Ze zijn echter allemaal onjuist! Eggcorns zijn zo’n intrigerend geval van verwisseling, doordat ze qua klank erg lijken op de juiste tegenhangers. We kijken weer even naar de eerder genoemde woorden, maar dit keer op de goede manier. Dan zou het zijn: “prima donna”, “tenterhooks” en “damp squib”.
Een cruciaal aspect bij eggcorns is dat de onjuiste versie meestal wel logisch klinkt. En vaak vervangt men bepaalde woorden die onbekend of ouderwets zijn. Gebruikers vinden een creatievere oplossing als ze een woord niet begrijpen. En na verloop van tijd krijgt deze logische (of onwetende) aanpassing navolging.
WIE HEEFT DE TERM EGGCORNS BEDACHT?
Tot 2003 had het fenomeen dat nu bekend is als “eggcorns” nog geen naam. Mark Liberman publiceerde echter een artikel op Language Log, waarin hij verwees naar een vrouw die per ongeluk “eggcorns” zei in plaats van “acorns”. Hiermee was de iconische term geboren. Als reactie op dat geval van verwisseling, stelde professor in de linguïstiek Geoffrey Pullum dat de term “eggcorns” hiervoor een uitstekende benaming was.
WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN EGGCORNS EN MONDEGREENS?
Mondegreens zijn een ander geval van verwisseling. Het gaat hier over verkeerd gehoorde zinnen of woorden uit liedjes, slogans of gedichten. Populaire (en grappige) mondegreens zijn onder andere:
Frank Boeijen Groep — “Zwart wit”
Fout: “Denk niet zwart wit / maar in de kleur van je haar”.
Juist: “Denk niet zwart wit / maar in de kleur van je hart”.
ABBA — “Dancing Queen”
Fout: “See that girl, watch her scream, kicking the dancing queen”.
Juist: “See that girl, watch that scene, dig in the dancing queen”.
The Monkees — “I’m a Believer”
Fout: “Then I saw her face, now I’m gonna leave her”.
Juist: “Then I saw her face, now I’m a believer”.
10 REGELMATIG GEBRUIKTE EGGCORNS
Er zijn veel hedendaagse eggcorns waar we uit kunnen kiezen, maar we noemen de meest voorkomende of meest opvallende.
1. Utmost — upmost
De eerste term gebruikt men om belang of urgentie aan te duiden, terwijl de tweede een ander woord is voor “allermeest”. Dat heeft echter niet voorkomen dat men bepaalde zaken bestempelt met: “of the upmost importance”.
2. For all intents and purposes — for all intensive purposes
Waarschijnlijk een van de meest voorkomende eggcorns die er zijn. Als u het snel zegt, klinken ze hetzelfde. We kunnen u echter verzekeren dat “for all intents and purposes” juist is.
3. Safe-deposit box — safety deposit box
Deze eggcorn is te begrijpen, want beide versies klinken en lijken vrijwel hetzelfde.
4. Bald-faced lie — bold-faced lie
Men wil vast niet zeggen dat alle kale mensen leugenaars zijn. Toch zijn er veel personen die deze woorden onjuist gebruiken.
5. Alzheimer’s disease — old-timers’ disease
Het risico op Alzheimer neemt inderdaad toe naarmate u ouder wordt, maar het is niet voorbehouden aan oldtimers.
6. Best thing since sliced bread — best thing since life’s bread
Hoewel “life’s bread” smakelijk klinkt, is het niet zo revolutionair als “sliced bread”.
7. Toeing the line — towing the line
Als u deze eggcorn hardop uitspreekt, klinken beide versies hetzelfde. Dat maakt deze zo lastig. Pas als u de woorden opgeschreven ziet, ontdekt u wat er fout is.
8. Sixth sense — sick sense
Moeilijk voor te stellen dat de film met Bruce Willis zijn betekenis behoudt met de titel Sick Sense.
9. Foetal position — feeble position
Het ziet er misschien “feeble” (fragiel) en enigszins weerloos uit als iemand zo op de grond ligt. Dat is echter geen reden om deze beroemde frase onjuist te gebruiken. Foetal position (foetale houding) verwijst natuurlijk naar de positie van een baby in de baarmoeder.
10. Tongue in cheek — tongue and cheek
Het eerste is een idioom dat verwijst naar een sarcastische of humoristische stelling. De andere woorden gaan gewoon over twee lichaamsdelen.
HOE HERKENT EN VOORKOMT U EGGCORNS?
Van alle mogelijke eggcorns, bevat onze lijst slechts enkele voorbeelden. We willen ermee laten zien hoe makkelijk u woorden door elkaar haalt. Misschien heeft u tot nu toe alleen maar de verkeerde versie gehoord of gebruikt. En wellicht heeft niemand u verteld hoe het hoort. Hoe zou u het dan moeten weten? De meeste woorden van eggcorns zijn daarbij niet onjuist gespeld. Daardoor halen de meeste grammaticacontroleprogramma’s ze er helaas niet uit.
De enige echte bescherming tegen eggcorns is kennis. Als u echter twijfelt over een specifieke uitdrukking, dan is ons advies (naast een snelle zoekopdracht in Google): schrijf het op. De meeste eggcorns herkent u wel als u ze opschrijft, maar niet altijd als u ze uitspreekt.
